Podstawowe cechy i wymagania stawiane instalacjom CCTV

Skrót CCTV pochodzi od słów: Closed Circuit TeleVision, czyli telewizja w układzie zamkniętym.
W nazewnictwie polskim telewizja dozorowa stanowi fragment zastosowań telewizji użytkowej związany z monitorowaniem i zabezpieczaniem osób i obiektów.
Instalacja telewizji dozorowej wymaga najwyższej kultury technicznej oraz zdolności przewidywania nawet mało prawdopodobnych zjawisk.
W systemach związanych z zabezpieczeniami każdy instalator i użytkownik, musi mieć świadomość, iż urządzenia o zbyt słabych parametrach, w stosunku do powierzonych im zadań, mogą w przyszłości nieść zagrożenie mienia a nawet życia. Skutkuje to także problemami z awaryjnością.
Licencja pracownika zabezpieczenia technicznego

Wykonywanie instalacji telewizji dozorowej wymaga uprawnień.
Licencja
Licencję, czyli zezwolenie na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia, powinien posiadać każdy pracownik wykonujący usługi w tej dziedzinie. Licencja I stopnia upoważnia do wykonywania instalacji, licencja II stopnia upoważnia również do projektowania. W jednym wniosku można starać się o licencję I i II stopnia. Nie jest przy tym wymagane zdawanie egzaminów – trzeba się legitymować wykształceniem z zakresu szeroko pojętej elektroniki (wchodzą w grę również niektóre specjalności mechaniczne), przez policję sprawdzana jest również opinia w środowisku.
Sposób uzyskania licencji i koncesji, wymagane dokumenty oraz wzory odpowiednich legitymacji zawiera Rozp. MSWiA.
Koncesja
Koncesję na działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług zabezpieczenia technicznego musi posiadać tylko ta firma, która świadczy usługi w zakresie zabezpieczania obiektów podlegających obowiązkowej ochronie, sposób uzyskania koncesji oraz listę obiektów podlegających obowiązkowej ochronie zawiera Ustawa.
Systemy dozorowe CCTV w zastosowaniach dotyczących zabezpieczenia - norma EN 50132-7. Ze względu na odpowiedzialność systemów ważne jest stosowanie sprawdzonych algorytmów wykonywania tych instalacji, takie rozwiązania zawarte są w powyższej normie.
Zaleca się następującą procedurę :
  • opracowanie wymagań użytkowych
  • projektowanie systemu
  • dobór urządzeń
  • zainstalowanie i uruchomienie systemu
  • rozruch testowy systemu
  • przekazanie systemu klientowi
  • konserwacja (utrzymanie w ruchu)
Szczególnie istotnym, a lekceważonym przez inwestorów i instalatorów elementem budowy systemu jest wizualna informacja o instalacji monitoringu, jej odstraszające znaczenie może mieć istotny wpływ w ochronie obiektu. Przykłady tablic informacyjnych można obejrzeć w artykule: Monitoring Londynu.
Jakość monitoringu
Rozporządzenie MSWiA w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprez masowych dotyczy tylko fragmentu instalacji monitorujących Jednak ważność tematu pozwala rozszerzyć te wymagania na inne, mniej odpowiedzialne instalacje.

Brak szczegółowych wytycznych związanych z parametrami technicznymi instalacji monitoringu powoduje wiele kontrowersji szczególnie w przypadku porównywania ofert cenowych, dlatego określenie wymagań podstawowych na podstawie Rozporządzenia może być przydatne we wszystkich ocenach projektów monitoringu.
Parametry techniczne instalacji do monitoringu imprez masowych będą również wskazówką dla inwestorów i instalatorów monitoringu miejskiego, zwłaszcza w kwestii uznawania materiałów pochodzących z zapisu jako dowodu w sądzie.
Przy projektowaniu, budowie i użytkowaniu instalacji warto zapoznać się Rozporządzeniem w całości.
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprez masowych oraz minimalnych wymagań technicznych dla urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk (Dz.U.2011.16.73).
Wymagania użytkowe
Opracowanie precyzyjnych wymagań użytkowych jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji pozwoli na prawidłowe jej zaprojektowanie oraz optymalny dobór sprzętu uwzględniający wymagania i koszty.
Z jednej strony firma podejmująca się wykonania instalacji powinna, z własnej inicjatywy, oczekiwać odpowiedzi na poniższe pytania, z drugiej strony inwestor może być pewny, że bez przekazania tych informacji odpowiedzialny wykonawca nie powinien podejmować się żadnych prac.
12 pytań do planującego wykonanie instalacji telewizji dozorowej ułatwiających sformułowanie wymagań użytkowych:
  • Jakiego rodzaju zagrożenia mają być monitorowane?
  • Jaki obszar ma być monitorowany?
  • Jaki jest cel monitorowania poszczególnych stref?
  • Jaki ma być stopień automatyzacji?
  • Jaka powinna być reakcja systemu na naruszenia poszczególnych stref?
  • Jaki powinien być czas rejestracji obrazów?
  • W jakich warunkach środowiska mają funkcjonować urządzenia?
  • Jaki ma być sposób sterowania systemem?
  • Jaka powinna być szczegółowość oraz płynność obrazów?
  • Jaki ma być zasięg i bezpieczeństwo transmisji sygnału?
  • Jaka powinna być forma przeszkolenia pracowników obsługujących?
  • W jakiej formie i przez kogo ma być prowadzona konserwacja systemu?
Powyższe pytania opracowano na podstawie wymagań użytkowych zawartych w normie: Systemy dozorowe CCTV w zastosowaniach dotyczących zabezpieczenia EN 50132-7 ich szersze omówienie można znaleźć tutaj.
Norma EN 50132-7 omawia proces projektowania, wykonania i odbioru instalacji przemysłowej, zawarte tam wskazówki są na tyle istotne, że trudno wykonać dobrą instalację bez stosowania podanych tam algorytmów. Każdy instalator, a nawet inwestor powinien wyposażyć się w nią.
Pytania związane z podstawami projektowania systemu
Lokalny czy globalny?
Zastosowanie cyfrowej techniki obróbki sygnału pozwala na transmitowanie sygnałów poprzez Internet bez ograniczeń odległościowych. Jednak już w fazie projektowania wymaga zabezpieczenia odpowiednich łączy telekomunikacyjnych (np. przepustowość, stały adres IP) oraz decyzji, w którym momencie nastąpi digitalizacja sygnału: kamera (webkamera), za kamerami (w wideowebserwerach), w urządzeniach zapisujących (karty cyfrowej rejestracji, rejestratory cyfrowe). Transmisja sygnału wizji otwiera nowe możliwości nadzoru zdalnego nad obiektami.
Kolor, czy czarno - biały?
W współczesnych systemach cyfrowej obróbki i zapisu sygnału możliwe jest używanie, w jednej instalacji kamer czarno-białych i kolorowych. Jednak najlepszym rozwiązaniem jest montaż kamer typu Dzień/Noc. Kamery te pozwalają na obserwację przez całą dobę. Przy dziennym świetle obraz jest kolorowy, po zmroku kamera przełącza się w tryb B/W. W przypadku prowadzenia rejestracji w nocy pole widzenia kamery można doświetlić reflektorem podczerwieni.
System kolorowy pozwala na lepszą obserwację szczegółów, dlatego lepiej spełnia wymagania np. przy obserwacji tłumu na ulicy, klientów w supermarketach. Jest on jednak mniej czuły od kamer czarno-białych, dlatego wymaga z reguły lepszego oświetlenia, nie pozwala na obserwację w nocy. Czułość widmowa kamer czarno-białych obejmuje zakres podczerwieni, dzięki czemu przy zastosowaniu reflektorów podczerwieni możliwa jest dyskretna obserwacja w nocy.
Jakość obrazu?
Jest ona związana zarówno ze stosowaniem odpowiednich kamer, toru transmisji, obróbki sygnału, jak i sposobu zapisu i wizualizacji.
Zastosowanie jednego elementu o gorszych parametrach obniża możliwości całego systemu. Kamery o standardowej rozdzielczości - monochromatyczne 480 linii, kolorowe - 420 linii spełniają swoją rolę w układach obserwacyjnych. W przypadku konieczności weryfikacji osób, tablic rejestracyjnych itp. Należy rozważyć, bądź przetestować kamery o wysokiej rozdzielczości, odpowiednio 630 i 540 linii.
W rozległych sieciach należy zwrócić uwagę na nieusuwalne zniekształcenia obrazu związane z transmisją kablem. Z reguły, przy dobrych, miedzianych kablach, nie obserwuje się wpływu zaszumienia na odległościach do 300 - 400 m. Przy dłuższych odcinkach należy rozważyć stosowanie wzmacniaczy. Przy przesyłaniu sygnału analogowego i większych odległościach, powyżej 1000 m, należy stosować połączenia za pomocą przewodów światłowodowych.
Równie ważny jest dobór urządzenia i nośnika, na którym rejestrowany będzie obraz z kamer. Zapis cyfrowy na dysku twardym pozwala na uzyskanie zawsze jednakowo dobrej jakości nagrania, bez względu na ilość zapisów, jednak sposób i jakość kompresji wpływa zdecydowanie na jakość obrazu.
I wreszcie na jakość obrazu mają wpływ monitory - monitory kolorowe mają mniejsze rozdzielczości, należy zwrócić uwagę, żeby monitor nie miał mniejszej rozdzielczości niż kamera.
Problem jakości obrazu i testów został szczegółowo omówiony w artykule:
Test jakości obrazu w systemach telewizji przemysłowej.
Sterowany, czy stały?
Duże znaczenie w systemach CCTV może mieć możliwość obserwacji wybranych szczegółów otoczenia. Konieczność sterowania obiektywów (zoom, ostrość, przysłona) jak i urządzeń służących do zmiany położenia kamery (obrotnice pion/poziom) wymaga doboru odpowiednich urządzeń: odbiorników i sterowników telemetrycznych.
Projektując systemy CCTV należy pamiętać, że dodanie dodatkowej kamery może być znacznie tańsze i bardziej niezawodne niż wprowadzenie sterowania do układu (zawodność układów mechanicznych). Wprowadzenie kamer megapikselowych umożliwia otrzymanie obrazu o bardzo dużej szczegółowości i kadrującej szeroki plan. Operator może z obrazu na żywo jak i z nagrania archiwalnego "wyciągnąć szczegóły" lub oglądać "szerokie ujęcie".
Odporność na zniszczenie
Niektóre systemy są szczególnie narażone na zniszczenie, dlatego trzeba rozważyć stosowanie odpowiednich urządzeń, np. kamer zabudowanych w poliwęglanowych osłonach (dworce, izby wytrzeźwień). Warto również stosować kamery kamuflowane, ukryte np. w zegarach, W celu optycznego zwiększenia liczby kamer warto stosować atrapy kamer. Istotny jest także sposób prowadzenia kabla, zabezpieczający go przed przecięciem. Należy brać także pod uwagę odporność systemu na oślepienie poprzez skierowanie ostrego światła na kamerę.