Najważniejszym zadaniem podczas projektowania linii światłowodowej jest określenie maksymalnego zasięgu transmisji toru optycznego, czyli przeprowadzenie bilansu mocy linii światłowodowej. Bilans mocy to zestawienie wartości mocy na wejściu toru optycznego, strat i wzmocnień sygnału w linii światłowodowej. Dzięki temu możliwe będzie optymalne dobranie parametrów urządzeń nadawczych i odbiorczych w celu zapewnienia poprawnej transmisji sygnału.
Do przeprowadzenia bilansu mocy niezbędne jest omówienie wartości decybela (dB) i decybela odniesionego do miliwata (dBm) ponieważ tłumienie światłowodu czy czułość fotodetektorów podaje się właśnie w tych jednostkach.
Decybel jest jednostką logarytmiczną używaną przy porównywaniu wielkości, z których jedna jest poziomem odniesienia. Dla światłowodów jest to stosunek mocy na wejściu do mocy na wyjściu linii światłowodowej. Natomiast decybele w odniesieniu do miliwata to stosunek wartości mocy wejściowej do 1 mW. Równania do obliczenia mocy w dB i dBm:
![]() | ![]() |
gdzie: P1 - moc wejściowa P2 - moc wyjściowa | gdzie: P1 - moc wejściowa |
W celu dobrania odpowiednich parametrów urządzeń nadawczo-odbiorczych na linii między urządzeniami końcowymi należy oszacować :
Pnad1 – Podb1 < Ps - Pz + Pm
Pnad2 – Podb2 > Ps - Pz + Pm
gdzie:
- (P.nad1.; Pnad2) to zakres poziomu mocy optycznej na wejściu linii światłowodowej wyrażony w dBm. Pnad1 to maksymalna moc nadajnika, Pnad2 to minimalna moc nadajnika;
- (P.odb1.; Podb2) to zakres czułości fotodetektora wyrażona w dBm. Podb1 to maksymalna czułość odbiornika, Podb2 to minimalna czułość odbiornika;
- P.s. to całkowite straty linii światłowodowej, czyli tłumienie wprowadzanie przez światłowód, złącza optyczne, spawy światłowodowe wyrażone w dB;
- P.z. to całkowite wzmocnienie wprowadzane przez wzmacniacze optyczne wyrażone w dB;
- P.m. to margines bezpieczeństwa uwzględniający starzenie się elementów nadawczo-odbiorczych, wpływ temperatury na urządzenia elektroniczne i elektrooptyczne, straty mocy na zgięciach światłowodów itp. wyrażony w dB. Wartość marginesu mocy przyjmuje się w granicach od 3 do 6 dB.
Projektant znając rozmieszczenie systemu optycznego i zastosowane w nim komponenty jest w stanie obliczyć straty mocy sygnału w każdym punkcie tego systemu. Najlepiej widać to na przedstawionym poniżej przykładzie systemu:

Przykładowy schemat linii światłowodowej, gdzie: N - nadajnik W - wzmacniacz O - odbiornik Z - złącze S - spaw | |
W skład linii światłowodowej poza nadajnikiem (N) i odbiornikiem (O) optycznym wchodzi wzmacniacz optyczny (W) oraz 4 złącza optyczne (Z) i 5 spawów (S). W poniższej tabeli dla każdego elementu zostało przedstawione tłumienie bądź wzmocnienie wprowadzane do linii światłowodowej. Posiadając te wartości można odpowiednio dobrać czułość odbiornika:
Moc nadajnika: Tłumienie złączy: Tłumienie spawu: Wzmocnienie wzmacniacza: Tłumienie światłowodu: | 3 dBm 0,15 dB 0,15 dB 10 dB 0,2 dB/km |
UWAGA!! Obliczenia zostały przeprowadzone dla III okna transmisyjnego (tłumienie 0,2 dB/km).
Całkowite straty linii światłowodowej zależne są od długości transmisji, liczby i tłumienia spoin światłowodowych oraz złączy. Całkowite tłumienie wprowadzane przez światłowód to suma:
tłumienia wprowadzonego przez światłowód: tłumienia wprowadzonego przez złącza: tłumienia wprowadzonego przez spawy światłowodowe: | (30 km+50 km) x 0,2 dB/km = 16 dB 4 x 0,15 dB = 0,60 dB 5 x 0,15 dB = 0,75 dB |
Ps = 16 dB + 0,60 dB + 0,75 dB = 17,35 dB
Całkowite wzmocnienie toru światłowodowego w tym wypadku jest równe wzmocnieniu wprowadzonym przez wzmacniacz optyczny (W).
Pz = 10dB
Podczas projektowania systemu powinny zostać uwzględnione skutki starzenia się elementów toru optycznego (typowo od 1 dB - 3 dB) oraz wpływ temperatury na urządzenia elektroniczne i elektrooptyczne (typowo +/- 2 dB). Standardowo margines bezpieczeństwa przyjmuje się w granicach 6 dB.
Pm = 6 dB
Aby dobrać czułość odbiornika na końcu toru optycznego, wystarczy przekształcić i rozwiązać równanie:
Pnad – Podb < Ps - Pz + Pm
Podb > Pnad – Ps + Pz - Pm
Podb > 3 dBm - 17,35 dB +10 dB – 6 dB
Podb > -10,35 dB
Podb > Pnad – Ps + Pz - Pm
Podb > 3 dBm - 17,35 dB +10 dB – 6 dB
Podb > -10,35 dB
Zastosowany odbiornik powinien posiadać czułość powyżej -10,35 dBm.
Przykład projektowania toru optycznego z wykorzystaniem urządzeń ULTIMODE
Do przykładowego toru optycznego zostały użyte urządzenia serii ULTIMODE – media konwerter ULTIMODE M-403M L11041. Media konwertery serii ULTIMODE to niezawodne urządzenia pozwalające na przesyłanie sygnału Fast Ethernet w dwóch jednomodowych włóknach światłowodowych na dużą odległość - aż 40 km. Media konwerter posiada dwa złącza SC służące do nadawania (Tx) bądź odbierania sygnału (Rx). Sygnał optyczny jest transmitowany i odbierany w II oknie transmisyjnym - 1310 nm.
Media konwertery ULTIMODE są szeroko stosowane przy przesyłaniu sygnału ethernetowego na duże odległości oraz w miejscach narażonych na trudne warunki atmosferyczne. Włókna światłowodowe zapewniają pełną izolację oraz odporność na zakłócenia występujące na drodze przesyłowej. Media konwertery ULTIMODE M-403M L11041 są głównie wykorzystywane do łączenia osiedlowych sieci LAN oraz rozproszonych budynków jednej korporacji.
Posiadając podstawowe parametry urządzeń jak moc nadajnika i czułość odbiornika można obliczyć maksymalną odległość transmisji przez światłowód jednomodowy.
Niezbędne parametry do obliczeń:
Moc nadajnika (Pnad1 ... Pnad2) Czułość odbiornika (Podb1 ... Podb2) | -5 ....... 0 dBm -25 ... -7 dBm |
Dodatkowe założenia:
- Tłumienie toru światłowodowego na złączach i spoinach można w tym przypadku przyjąć 1dB.
- Tłumienie jednostkowe włókna światłowodowego jednomodowego wynosi 0,33 - 0,42 dB/km dla długości fali 1310 nm w zależności od zastosowanego włókna. Do obliczeń zostało przyjęte tłumienie 0,4 dB/km.
- Margines bezpieczeństwa został przyjęty na poziomie 5 dB.
- Sygnał optycznie w linii światłowodowej nie jest regenerowany.
Dla minimalnej mocy nadajnika odległość na jaką może zostać przesłany sygnał w II oknie transmisyjnym wynosi:
(Pnad1 - Podb1 - Pm - Ps)/0,4 = (-5 + 25 - 5 - 1)/0,4 = 35 km
Dla maksymalnej mocy nadajnika:
(Pnad2 - Podb1 - Pm - Ps)/0,4 = (0 + 25 - 5 - 1)/0,4 = 47,5 km
(Pnad1 - Podb1 - Pm - Ps)/0,4 = (-5 + 25 - 5 - 1)/0,4 = 35 km
Dla maksymalnej mocy nadajnika:
(Pnad2 - Podb1 - Pm - Ps)/0,4 = (0 + 25 - 5 - 1)/0,4 = 47,5 km
Przy podanych założeniach transmisja przez światłowód jednomodowy może przebiegać na odległość min. 35 km.
Moc nadawania uwarunkowana jest od temperatury pracy oraz zjawiska starzenia się diody laserowej. W przypadku wszystkich urządzeń optycznych serii ULTIMODE czas życia diody laserowej (MTBF) wynosi minimalne 100 000 godzin czyli ponad 11 lat.