Cięcie włókien światłowodowych bez tajemnic - regulacja noża.

Odpowiednie przygotowanie włókien światłowodowych to podstawa udanego spawania włókien. Nawet najlepsza i najdroższa spawarka nie będzie w stanie poprawnie połączyć brudnych lub źle dociętych włókien. Z tego względu dbanie o czystość narzędzi światłowodowych jest niezwykle istotne.
Dobry, czysty i dobrze wyregulowany nóż światłowodowy gwarantuje poprawne (równe) docięcie włókien. W przypadku problemów z cięciem, instalatorzy najczęściej odsyłają noże do serwisu w celu regulacji. Fakt, iż cała procedura zająć może kilka dni, zmusza ich często do zakupu drugiego – zapasowego noża tak, aby nie wstrzymać pracy. Nie jest to oczywiście złe podejście, warto jednak posiąść nieskomplikowaną wiedzę na temat diagnostyki problemów z nożem oraz jego regulacji. Przy odrobinie cierpliwości każdy instalator będzie w stanie samodzielnie nastawić rozregulowane ostrze.
Przyczyny rozregulowania ostrza bywają różne. Najczęściej jest to wynik samej eksploatacji lub upadku. Niezależnie od przyczyny, procedura postępowania jest taka sama.
Budowa noża do cięcia światłowodów. Numerami oznaczono kolejne śruby, którymi manipulować należy podczas procesu regulacji:

1 – śruba odpowiedzialna za mocowanie ostrza,
2 i 3 – śruby stabilizujące wózek z ostrzem w osi poziomej,
4 – śruba dociskowa stabilizująca wózek z ostrzem w osi pionowej,
5 – śruba regulacji wysokości ostrza.

Pierwszym krokiem w przypadku napotkania problemów z cięciem jest dokładne wyczyszczenie całego narzędzia. Mowa tu przede wszystkim o rowkach, w których układane są włókna oraz gumowych okładzinach odpowiedzialnych za podtrzymywanie włókna w procesie cięcia. Zanieczyszczenie tych elementów powoduje podniesienie włókna co skutkuje z kolei brakiem możliwości jego ucięcia (ostrze nie dosięga włókna). Jeśli po dokładnym wyczyszczenia noża, włókna nadal nie są docinane, oznacza to, że należy manualnie podnieść ostrze (instrukcja w dalszej części artykułu).
Złe cięcie może wynikać ze stępienia ostrza. W najdroższych narzędziach ostrza wykonać mogą nawet 50000 cięć. W tańszych około 10 – 15 tysięcy. Pamiętać jednak należy, że liczba ta stanowi sumę wszystkich cięć możliwych do wykonania na każdej z pozycji ostrza. Pozycji z reguły jest 16, a każda z nich zapewnić ma minimum 500 - 800 poprawnych cięć. W przypadku krzywego cięcia, należy zmienić pozycję ostrza na kolejny numer. Aby tego dokonać, należy poluzować śrubę numer 1, przekręcić ostrze na wybrana pozycję (najlepiej kolejną), a następnie dokręcić śrubę.
Do manipulowania śrubami zaleca się stosowanie dołączonych do noża kluczy imbusowych. Stosowanie popularnych wkrętaków z wymiennymi końcówkami (bitami) nie jest dobrym rozwiązaniem ze względu na często występujące luzy w takim narzędziu (przykładowo obrót uchwytu wkrętaka o 180 stopni oznacza obrót bitu w zakresie około 120 stopni, itp.) Przy regulacji noża (zwłaszcza wysokości ostrza) konieczna jest daleko idąca precyzja.
Jeśli pomimo wyczyszczenia narzędzia oraz zmiany pozycji ostrza, nadal występują problemy z prawidłowym docinaniem włókien, należy zmienić wysokość ostrza. Przed przystąpieniem do tej procedury, warto jednak wstępnie zorientować się, czy ostrze w narzędziu ustawione jest zbyt wysoko, czy też zbyt nisko. Poniżej przedstawiono przykładowe obrazy włókien wykonane na podstawie rzeczywistych zdjęć ze spawarki światłowodowej.
Przykład złego cięcia wynikającego ze zbyt niskiej pozycji ostrza – ostrze dużo za nisko. Włókno jest wyraźnie niedocięte.
Przykład złego cięcia wynikającego ze zbyt niskiej pozycji ostrza – ostrze minimalnie za nisko. Włókno posiada z jednej strony odstający „ząbek” będący konsekwencją niedocięcia. Kształt i rozmiar „ząbka” może się oczywiście zmieniać.
Przykład złego cięcia wynikającego ze zbyt wysokiej pozycji ostrza – ostrze dużo za wysoko. Czoło włókna poszarpane. Cechą charakterystyczną włókien docinanych zbyt wysoko ustawionym ostrzem jest wyraźne uszkodzenie środka włókna widoczne w jego jasnym obszarze.
Przykład złego cięcia wynikającego ze zbyt wysokiej pozycji ostrza – ostrze minimalnie za wysoko. Czoło włókna delikatnie nieregularne, brak kąta prostego.
Oczywiście zdarzyć się może, że przy wstępnej ocenie instalator nie będzie w stanie ocenić, czy ostrze jest za wysoko, czy też za nisko. Dobrą praktyką jest wówczas celowe, skrajne obniżenie lub podwyższenie ostrza tak, aby uzyskać efekty zbliżone do tych przedstawionych powyżej. Po osiągnięciu, którejś ze skrajnych pozycji, należy stopniowo obniżać/podwyższać ostrze sukcesywnie zbliżając się do położenia optymalnego.
Aby zmienić wysokość ostrza należy: poluzować śruby 2, 3 oraz 4. Za pomocą śruby 5 obniżyć (kręcąc w lewo) lub podwyższyć (kręcąc w prawo) ostrze noża. Po zmianie wysokości dokręcić śrubę 4, a następnie śruby 2 oraz 3.
Efekt każdorazowej zmiany wysokości należy zweryfikować na ekranie spawarki. Ważne, aby robić to dla dwóch włókien. Możliwa jest sytuacja, w której włókno z jednej strony wygląda prawidłowo, natomiast drugie – nie.
Ważne jest również, aby po zmianie wysokości dokręcać wszystkie śruby stabilizujące – mają one również nieznaczny wpływ na położenie ostrza.
Nie zaleca się jednorazowego manipulowania śrubą regulacji wysokości o więcej niż 90 stopni, przy czym, im bliżej optymalnego położenia ostrza, tym bardziej należy zawężać kąt regulacji.
Uwaga! W końcowej fazie regulacji zmiany położenia śruby wysokości wpływ na jakość cięcia mają obroty w zakresie kilkunastu stopni – należy więc być precyzyjnym i cierpliwym.
Dobrze ustawione ostrze powinno docinać włókna pod kątem prostym z czołem równym, pozbawionym jakichkolwiek uszkodzeń.